Historia Kaplicy na Górce

Od czasów powstania parafii w Baranowie Sand. (XI wiek) wieś Skopanie była jej integralną częścią aż do roku 1986 kiedy to część Skopania – Międzywodzie Duże – zostało włączone do nowo powstałej parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Skopaniu. W maju 1988 roku wieś Skopanie wraz ze znajdującą się tam zabytkową kaplicą drewnianą z XVIII wieku została włączona do parafii w Skopaniu.

Istnieją dwa źródła informacji na temat kaplicy: jedno – niezbyt obszerne - dokumenty historyczne, drugie – przekaz pokoleniowy mieszkańców Skopania.

1.Kaplica Mszalna na „Czubatej Górze” została wybudowana przez Gromadę Skopanie w XVIII wieku. W roku 1870 została zburzona i w tym samym roku na tym samym miejscu została wybudowana nowa drewniana kaplica o konstrukcji sumikowo-łątkowej, kryta blachą, częściowo oszalowana, wewnątrz otynkowana, strop płaski. Kaplica zamknięta trójbocznie, nakryta dachem dwuspadowym z okapem od frontu. Wejście do kaplicy zamknięte półkoliście.

W Kaplicy ołtarz eklektyczny ujęty czterema kolumienkami, w którym umieszczono obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem (kopia Cudownego Obrazu MB Leżajskiej) z II połowy XVIII wieku nieznanego autora. Fundatorem obrazu był prawdopodobnie Józef Potocki herbu Pilawa (zm. w 1802 roku) właściciel zamku i majątku w Baranowie Sandomierskim. Na fundatora obrazu wskazują umieszczone w koronie Matki Bożej i Pana Jezusa ryte godła herbowe: w koronie Matki Bożej: Jelita i Pilawa, w koronie Pana Jezusa: Szreniawa i Jelita. We wnęce kaplicy znajduje się rzeźba Chrystusa Frasobliwego z XIX wieku, obraz wotywny MB Dzikowskiej z kościołem w tle, statkiem wiślanym i postacią w łodzi (fundatorem?) z XVIII/XIX wieku, św. Mikołaja i Walentego z klęczącą postacią (modlącego się kapłana), Zwiastowanie i krucyfiks procesyjny z XVIII/XIX wieku.

2. Według przekazu pokoleniowego kaplicę wybudował żyd-karczmarz mieszkający w Skopaniu w podziękowaniu Panu Bogu za przejście na wiarę rzymsko-katolicką. Ów żyd po przyjęciu Chrztu św. przyjął nazwisko Mędrzychowski i zawarł związek małżeński z Polką - katoliczką noszącą nazwisko Ganc. Mieszkali naprzeciwko kaplicy (stąd nazwa Gancówka). Środki na budowę kaplicy żyd-przechrzta mógł pozyskać od właścicieli zamku w Baranowie Sandomierskim, którzy okazali swoją hojność a tym samym starali się nawracać innowierców na wiarę katolicką (po wprowadzeniu w XVI wieku przez Andrzeja Leszczyńskiego kalwinizmu).

O wsparciu możnych z zamku baranowskiego może również stanowić fakt użytych materiałów do budowy kaplicy: drewno – dąb - z lasów Krasiczyńskich, a także cegła palona pochodząca z cegielni w Skopaniu użyta do wykonania ogrodzenia i podmurówki przy kaplicy (cegła użyta przy ogrodzeniu kaplicy była takiego samego formatu jak przy kościele w Baranowie Sand.). Według przekazu kaplica pokryta była gontem. Wokół kaplicy rosły brzósty – odmiana wiąza. Drzewa te liczące sobie 120-150 lat w 1944 roku zostały uszkodzone przy pochówku w otoczeniu kaplicy oficerów Armii Radzieckiej (których dwa lata później ekshumowano i przeniesiono na cmentarz żołnierzy radzieckich w Sandomierzu. Naruszenie po raz wtóry tych drzew przyczyniło się do ich uschnięcia.

Kaplica przetrwała okres wojen szczęśliwie. Cudem ocalały od kradzieży obrazy i wystrój ołtarza. Mieszkańcy Skopania Górki troszczyli się o jej istnienie i wygląd. Niezależnie od czynionych zabiegów rys czasu był odczuwalny i kaplica była ujęta w planach renowacji. W 1985 roku kaplica została poddana częściowemu remontowi. Ówczesny proboszcz parafii Baranów Sandomierski ks. Kanonik Bolesław Gnat zlecił panu Stanisławowi Szczypcie i jego rodzinie prace przy odnowieniu kaplicy. W wyniku błędnych decyzji konserwatorskich kaplica wymagała gruntownego remontu. Proces ten przyspieszyły uszkodzenia powstałe w wyniku burzy w dniu 15 lipca 2010 roku. Na skutek gwałtownych działań atmosferycznych nastąpiło zniszczenie dachu, ołtarza i części konstrukcji kaplicy na Górce w Skopaniu. Niestety, nie były to jedyne uszkodzenia. Podczas kolejnej burzy nastąpiły kolejne uszkodzenia kaplicy. Aby zabytek nie niszczał kaplicę zabezpieczono i rozpoczęto prace renowacyjne.

Dzięki zaangażowaniu parafian prace renowacyjne kaplicy zostały zakończone 2014 roku.

Przez cały czas istnienia kaplicy mieszkańcy Górki troszczyli się o nią i jej otoczenie. W latach 1950-1980 posługę wykonywała pani Ewa Jarosz. Pani Jarosz ułożyła piękną pieśń ku czci Matki Bożej, której obraz znajduje się w kaplicy. Oto jej tekst:

Matko Boża ze Skopańskiej Kaplicy

Na Twoją opiekę cała wioska liczy

Liczy cała wioska, liczy ma rodzina

Wstawiaj się za nami u Twojego Syna.

                   Upraszaj nam łaski jakich nam potrzeba

                   Na tym łez padole w wędrówce do nieba

                   Stoisz sobie w ciszy tu na skraju wioski

                   Przedstaw przed tron Boga naszych rodzin troski.

Upraszaj nam zdrowie i zgodę w rodzinie

Niechaj Twoja chwała na wiek wieków słynie

Ulecz naszych chorych z pijaństwa nałogu

Broń przed alkoholizmem całego narodu.

Wspieraj nas wspieraj swoimi łaskami

Nasza Matko Skopańska módl się za mani

Matko uproś, Matko ubłagaj

O Matko nasza przyczyń się za nami.

Od 1980 roku aż do śmierci w lutym 2013 roku kapliczką opiekowała się pani Maria Serwan mieszkająca nieopodal. Do prac związanych przy kapliczce włączał się również pan Leszek Lis. Po śmierci pani Marii Serwan opiekę sprawowały kolejno pani Helena Stoch, Ewa Mazur a obecnie sprawuje pani Teresa Rolek. Wcześniej opiekę sprawował pan Michał Kłos, za którego posługi kaplica była otwarta w każdy dzień.    

W kaplicy na Górce mogą być sprawowane Msze Św. W przeszłości Biskupi dawali zezwolenia każdorazowo na odprawianie tamże Mszy św . W roku 1872 ks. Bp Ordynariusz Diecezji Tarnowskiej Józef Alojz Pukalski wydał Indult zezwalający na odprawianie Mszy św. według uznania Ks. Proboszcza aż do odwołania. Msze św. mogą być tam sprawowane cztery razy do roku.

Ponieważ mieszkańcy Skopania nie wypełniali obowiązków wydanego przez ks. bpa Ordynariusza Tarnowskiego Józefa Alojza Pukalskiego Indultu, w roku 1901 ówczesny ks. proboszcz Marcin Zuziak napisał list upominający do Zwierzchności Gminnej w Skopaniu, aby mieszkańcy Skopania wypełniali zobowiązania Indultu zabezpieczając godziwe odprawianie Mszy św.

W dniu 04 czerwca 1936 roku ks. bp Ordynariusz Diecezji Tarnowskiej Franciszek Lisowski wydał dekret następującej treści:

Franciszek Lisowski

Z Boskiego Miłosierdzia i z łaski Stolicy Apostolskiej

Biskup Tarnowski

Mającym czytać śle pozdrowienia w Panu!

Dla większej chwały Boga i dla zwiększenia pobożności ludu wiernego – odpowiadając przychylnie na prośby do nas kierowane – pozwalamy tym listem, aby w kaplicy zbudowanej we wsi Skopanie – wolno było odprawiać celebrę – celebrować Mszę Świętą – tak często jak to jest potrzebne.

                                               Dano w Tarnowie, w dniu 04 czerwca 1936 roku.

Od tej pory w kaplicy były odprawiane Msze św. wg harmonogramu ks. Bolesława Gnata ówczesnego proboszcza. W późniejszych latach Msze św. były odprawiane z okazji św. Floriana – patrona OSP, o urodzaje i Msza św. dziękczynna za szczęśliwe zbiory. W miesiącach maju i październiku były odprawiane nabożeństwa ku czci Matki Bożej.

Przy pracach renowacyjnych kaplicy zaangażowani byli:

1. Wszyscy parafianie
2. Ks. Wiesław Gucwa z pieniędzy osobistych
3. Maria Serwan
4. Leszek Lis
5. Renata i Marcin Lis
6. Maria i Tadeusz Ślęzak
7. Bogdan Burdzel
8. Elżbieta i Bogdan Panek
9. Józefa, Barbara i Leszek Lis
10.  Albina i Aleksander Hałka
11.  Dariusz Chwałek
12.   Sołtys Eugeniusz Ślęzak
13.  OSP w Skopaniu
14.   Ryszard Jarzębski -radny
15. Leszek Trela – Instalacja Elektryczna
16. Adam Pitra
17. Helena Ślęzak